ผู้เขียน : มะยุรีย์ พิทยาเสนีย์, เกษทิพย์ ศิริชัยศิลป์, สุทธิมั่น ปิยะโกศล, สุธาสินี ยันตรวัฒนา
วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 (2020): กรกฎาคม – ธันวาคม 2563
คำสำคัญ: อีเลิร์นนิ่ง, ผีปู่ย่า
บทคัดย่อ
การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาบริบทเกี่ยวกับผีปู่ย่า ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง 2) เพื่อสร้างและนำสื่อ e-Learning ผีปู่ย่า ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง ไปใช้เพื่อหาประสิทธิภาพ และ 3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วยสื่อ e-Learning ผีปู่ย่า ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง กลุ่มเป้าหมาย คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 ที่เรียนในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 โรงเรียนห้วยมะเกลือวิทยา ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง จำนวน 22 คน ดำเนินการวิจัย เป็น 3 ระยะ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับบริบทผีปู่ย่า สื่อ e-Learning ผีปู่ย่าสื่อสัมพันธ์สร้างสรรค์ชุมชน ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง และแบบประเมินความพึงพอใจ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบมีส่วนร่วมวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา และการวิเคราะห์เชิงเหตุผลเป็นหลัก ส่วนการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติพื้นฐาน
ผลการวิจัย พบว่า
1. บริบทผีปู่ย่า ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง มีจำนวน 9 ผี ได้แก่ 1) ป่าพ่วง ตับเพิ้ง ต้าวจี๋
2) ข้อมือเหล็ก ฝายู หน่อหล้า ห่มขาว 3) พ่อแผ่นหลวง 4) เจ้าอาฮักหลักคำ 5) เจ้าอาฮักคำแดง 6) เจ้าจ้างเผือก 7) เจ้าพ่อเหล่าคำ 8) เจ้าข้อมือคำและ 9) ผีปู่ย่าบ้านสามขา องค์ประกอบในการสื่อสาร (SMCR) ระหว่างผีปู่ย่ากับลูกหลาน ได้แก่ ม้าทรง ตั้งข้าว เจ้าด้าม โดย “ม้าทรง” จะเป็นร่างทรงที่ผีปู่ย่าสิงสถิต “เจ้าด้าม” จะเป็นผู้อันเชิญดวงวิญญาณผีปู่ย่าเข้ามาสิงสถิตที่ม้าทรงเพื่อสื่อสารกับลูกหลาน และ“ตั้งข้าว” จะเป็นตัวแทนเจ้าด้ามในกรณีที่ไม่มีเจ้าด้ามในตระกูลผีปู่ย่านั้นๆ การสืบทอดสกุลผีปู่ย่าในวงศ์วานหว่านเครือเดียวกันจะสืบทอดตามผีทางฝ่ายแม่ โดยกิจกรรมผีปู่ย่าสื่อสัมพันธ์สร้างสรรค์ชุมชนก่อให้เกิดคุณค่า ดังนี้ 1) คุณค่าทางจิตใจที่ลูกหลานได้กลับสู่ถิ่นฐานบ้านเกิด สำนึกรักบ้านเกิด 2) การสำนึกถึงบุญคุณบรรพบุรุษที่เลี้ยงดูตนเองมาจนเติบโต 3) เกรงกลัวต่อการทำความผิดเพราะจะถูกผีปู่ย่าลงโทษ 3) การได้อบรมสั่งสอนลูกหลานให้ประพฤติปฏิบัติตนให้ดีงามตามรากเหง้าของตนเอง ไม่สร้างความเดือดร้อนให้ผู้อื่น 4) รักใคร่ กลมเกลียว สามัคคี ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เห็นคุณค่าในพวกพ้องตนเอง 5) อวยพรและสร้างขวัญ กำลังใจให้กับลูกหลาน และ 6) ปฏิบัติกิจกรรมผีปู่ย่าร่วมกัน สืบทอดจากบรรพบุรุษรุ่นสู่รุ่น
2. สื่อ e-Learning ผีปู่ย่า ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง มีคุณภาพในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย 4.78 และเมื่อนำสื่อ e-Learning ผีปู่ย่าสื่อสัมพันธ์สร้างสรรค์ชุมชนตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง ไปใช้เพื่อหาประสิทธิภาพพบว่ามีค่าเท่ากับ 84.75/83.64 เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 80/80 ที่กำหนด
3. ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วยสื่อ e-Learning ผีปู่ย่าสื่อสัมพันธ์สร้างสรรค์ชุมชน ตำบลหัวเสือ อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง อยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.39
